Avgusta 2013. godine Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada obeležio je značajan jubilej trideset godina od osnivanja. Ipak, ako uzmemo u obzir da organizovan sistem zaštite kulturnih dobara u Srbiji nastaje odmah nakon Drugog svetskog rata kao i da se ove godine navršava 170 godina od izdavanja Uredbe o zaštiti spomenika kulture drevnosti, čime je počela pravna zaštita kulturnih dobara, Zavod možemo i dalje smatrati mlađom ustanovom koja se bavi zaštitom.
Zavod za zaštitu spomenika kulture Grada Novog Sada
Novosadski zavod je deo organizovanog sistema zaštite nepokretnih kulturnih dobara u Republici Srbiji koji danas čine dvanaest zavoda za zaštitu spomenika kulture. Teritorija naše nadležnosti obuhvata: Novi Sad, Petrovaradin, Sremsku Kamenicu, Veternik, Futog, Begeč, Rumenku, Kovilj, Kać, Stare Ledince, Bukovac, Čenej, Stepanovićevo i Kisač. Zavod za zaštitu spomenika kulture vrši delatnost zaštite nepokretnih kulturnih dobara koje po vrstama čine: spomenici kulture, prostorno kulturno- istorijske celine, arheološka nalazišta i znamenita mesta. Na pomenutom prostoru nalaze se 204 kulturna dobra od kojih: 171 spomenik kulture, 8 prostorno kulturno- istorijskih celina, 3 znamenita mesta i jedno arheološko nalazište.
Osnovna delatnost zavoda utvrđena je članom 65 Zakona o kulturnim dobrima i nju čine:
- istraživanje i evidentiranje dobara koja uživaju predhodnu zaštitu;
- predlaganje i utvrđivanje kulturnih dobara;
- vođenje registra i dokumentacije o kulturim dobrima;
- pružanje stručne pomoći na čuvanju i održavanju kulturnih dobara vlasnicima i korisnicima tih dobara;
- staranje o korišćenju kulturnih dobara u svrhe određene ovim zakonom;
- predlaganje i praćenje sprovođenja mera zaštite kulturnih dobara;
- sprovođenje mera tehničke i fizičke zaštite kulturnih dobara;
- izdavanje publikacija o kulturnim dobrima i rezultatima rada na njihovoj zaštiti;
- izlaganje kulturnih dobara, organizivanje predavanja i drugih prigodnih oblika kulturno-obrazovnih delatnosti i drugi poslovi u oblasti zaštite kulturnih dobara.
Pored ovih poslova Zavod ima zadatak da: proučava nepokretna kulturna dobra i izrađuje studije, elaborate i projekte sa odgovarajućom dokumentacijom radi najcelishodnije zaštite i korišćenja određenog nepokretnog kulturnog nasleđa; učestvuje u postupku pripremanja prostornih i urbanističkih planova putem dostavljanja raspoloživih podataka i uslova zaštite nepokretnih kulturnih dobara i učestvuje u razmatranju predloga prostornih i urbanističkih planova; objavljuje građu o preduzetim radovima na kulturnim dobrima; izrađuje projekte za izvođenje radova i izvodi te radove na nepokretnim kulturnim dobrima; ostvaruje uvid u sprovođenje mera zaštite i korišćenje kulturnih dobara i druge poslove utvrđene Zakonom.
Tokom tri decenije svog rada i postojanja, Zavod je učestvovao u relizaciji obnove značajnog dela graditeljskog nasleđa na području svoje nadležnosti. Obnovljeni su brojni sakralni objekti, pomenućemo: Almašku, Uspensku i Sabornu crkvu, Sinagogu, rimokatoličku crkvu Ime Marijino, rimokatolička crkva u Futogu, pravoslavne crkve u Sremskoj Kamenici, Rumenki, Futogu, Bukovcu i Kisaču, Manastir Kovilj, fortifikacioni objekti i pojedinačne građevine unutar kompleksa Gornje i donje Petrovaradinske tvrđave sa podgrađem, kao i objekti profane arhitekture među kojima: Gradska kuća, Zmaj Jovina gimnazija, zdanje Matice srpske, Platoneum, Grčka škola, Muzej i Arhiv Vojvodine, Streljana, Jodna banja, domovi zdravlja u Miletićevoj ulici i na Bulevaru Mihajla Pupina, Stara pošta. Izvedeni su projekti za uređenje Uspenskog, Almaškog, Jevrejskog i Katoličkog groblja. Velikim delom realizovani su konzervatorski projekti obnove fasada u Starom jezgru, kao i više desetina vrednih pojedinačnih kuća u širem centru grada.
Poslednja dekada u radu Zavoda obeležena je i intenzivnim zaštitnim arheološkim istraživanjima koja se sprovode na velikom broju lokaliteta na teritoriji grada. Rezultati ovih istraživanja su prilog istoriji Novog Sada i donose nova saznanja o njegovoj prošlosti i kontinuitetu nastanjivanja od ranog neolita i početka zemljoradnje do poznog srenjeg i novog veka. Značajno mesto zauzeli su i istraživački radovi na izradi elaborata za pripremu predloga za utvrđivanje objekata za spomenike kulture i istraživanje i evidentiranje celina koje uživaju predhodnu zaštitu. Realizacija izuzetno zahtevnog i složenog projekta obnove Beogradske kapije je trenutno u toku, kao i postupak prekategorizacije Petrovaradinske tvrđave i njene zaštićene okoline u kulturno dobro od izuzetnog značaja.
Od novijih publikacija svakako treba istaći: Kulturna dobra Novog Sada i Umetničku topografiju Novog Sada. U cilju prezentacije rada Zavoda u poslednje dve godine realizovane su dve izložbe: ˮU metu” o radovima na objektu u ulici Antona Čehova br. 4 u septembru 2012. godine i” Dunavska ulica od kapije grada do spomenika kultureˮ u čast obeležavanja trideset godina od osnivanja u novembru 2013. godine. Svoje radove saradnici Zavoda redovno objavljuju u stručnim publikacijama i izlažu na stručnim skupovima.
Svoj doprinos radu Zavoda u proteklih trideset godina dali su: Puškar Vojislav, Jovanović Slobodan, Vesna Marijanski, Zorić Jovan, Stančić Vladimir, Stančić Donka, Stanojević Gordana, Mikitišin Grozda, Šainović Milan, Ilijć Dejan, Momčilović Ivan, Gobec Milan, Subotin Sava, Dondur Marija, Crkvenjakov Srđan, Dr. Đukanović Dubravka, Mitrović Vladimir, Stegnjajić Vladimir, Stojanović Nikola, Vukajlov Branislav, Marinčić Natko, Dobrić Katarina, Prostran Goran, Ćeran Milan, Višekruna Danka, Grozdanić Milutin, Petaković Branka, Milosavljević Verica, Matić Miroslav, Ris Gordana, Srbulović Đorđe, Mišljenović Miodrag, Babić Slobodanka, Veselinov Dušanka, Dr. Paroški Milan, Lazić Jovanka, Polzović Ljiljana, Novaković Milena, Jovanović Milena, Čeleketić Aleksandar, Zagoričnik Tatjana, Konjević Milan, Neškov- Repić Ivana, Šijan Nataša, Tomić Zoran, Tatić Aleksandar, Jakšić Đurađ, Stanulov Vesna, Maksimov Katarina, Prica Gordana, Zeković Aleksandra, Kopanja Miroslav.
Nema komentara